Badanie mikrobiologiczne informuje o stanie sanitarnym wody. Najważniejsze zagrożenie dla ludzi wywołane przez mikroorganizmy obecne w wodzie związane jest z konsumpcją wody przeznaczonej do spożycia zanieczyszczonej odchodami zwierząt, w tym również człowieka. Potencjalne konsekwencje mikrobiologicznego zanieczyszczenia wody są tak poważne, że zawsze ogromne znaczenie ma jego kontrola, która nigdy nie powinna być ograniczona.

Bakterie grupy coli
Bakterie grupy coli występują w zarówno wodzie jak i ściekach, cześć z nich wydalana jest wraz z kałem z organizmu człowieka i innych zwierząt. To liczna grupa heterotroficznych pałeczek Gram-ujemnych, tlenowców i fakultatywnych beztlenowców, zdolnych do namnażania się w wodzie i glebie. Odznaczają się zdolnością przetrwania i namnażania w systemach dystrybucji wody zwłaszcza w obecności biofilmu. Bakterie grupy coli powinny być nieobecne w 100 ml badanej próbki wody. Mogą być stosowane do oceny skuteczności uzdatniania wody oraz szczelności systemów dystrybucji wody.

Escherichia coli
Bakterie Escherichia coli uznawane są za najbardziej odpowiedni wskaźnik zanieczyszczenia kałowego wody. Występuje ona w znacznej liczbie w odchodach ludzkich i zwierzęcych oraz ściekach i zanieczyszczonej odchodami wodzie. Obecność Escherichia coli stanowi dowód niedawnego skażenia wody odchodami. Bakterie Escherichia coli powinny być nieobecne w 100 ml badanej próbki wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Wykrycie tych drobnoustrojów powinno skłaniać do dalszych działań w tym pobierania kolejnych próbek wody do badań i poszukiwania potencjalnych przyczyn zanieczyszczenia takich jak niewłaściwe uzdatnianie wody lub nieszczelność systemu dystrybucyjnego.

Enterokoki kałowe
Enterokoki kałowe to grupa Gram-dodatnich bakterii żyjących pojedynczo lub tworzących krótkie łańcuchy. Są fakultatywnymi tlenowcami stosunkowo wytrzymałymi na zasolenie i odczyn zasadowy. Enterokoki wydalane są z kałem ludzi i innych zwierząt stałocieplnych. Większość gatunków nie namnaża się w środowisku wodnym. Pomimo, że liczebność enterokoków w kale człowieka jest niższa do Escherichia coli to ich przeżywalność w wodzie jest większa ze względu na odporność na wysychanie i chlorowanie. Enterokoki powinny być nieobecne w 100 ml badanej próbki wody przeznaczonej do spożycia. Ich obecność w wodzie świadczy o niewłaściwym uzdatnianiu wody lub uszkodzeniu systemu dystrybucji.

Clostridium perfrigens
Clostridium perfringens to Gram-dodatnie beztlenowe laseczki. Wykazują wysoką odporność na działanie niekorzystnych warunków środowiska tworząc przetrwalniki (spory). Baterie te wchodzą w skład naturalnej mikroflory jelitowej człowieka i innych zwierząt stałocieplnych. Mikroorganizmy te nie namnażają się w większości środowisk wodnych oraz są zawsze obecne w ściekach. Bakterie Clostridium perfringens powinny być nieobecne w 100 ml badanej próbki wody przeznaczonej do spożycia. Ich obecność w wodzie może wskazywać na nieprawidłowości w procesie uzdatniania lub może świadczyć o odległym w czasie zanieczyszczeniu kałowym wody. Może to być pomocne w identyfikacji źródeł okresowego skażenia ujęć wody.

Bakterie rodzaju Legionella sp.
Rodzaj Legionella to Gram-ujemne pałeczki, nie tworzące przetrwalników, należące do rodziny obejmującej 50 gatunków bakterii. To heterotroficzne mikroorganizmów zdolne są do wzrostu w temperaturze powyżej 25°C (do ok. 60 °C) w obecności L-cysteiny w środowisku. Szczepy Legionella sp należą do bakterii chorobotwórczych, głównym patogenem człowieka jest Legionella pneumophila wywołująca chorobę legionelozę. Bakterie z rodzaju Legionella występują naturalnie w wodach słodkich jak np. rzeki, strumienie oraz w sztucznych środowiskach wodnych jak urządzenia do chłodzenia wody w systemach klimatyzacyjnych, instalacje wody ciepłej czy ośrodki spa. Drogą zakażenia tej bakterii jest droga inhalacyjna, czyli wdychanie skażonego aerozolu wodnego (prysznic, klimatyzatory). Mikroorganizmy te są jednak wrażliwe na niską (poniżej 20°C) i wysoką temperaturę (powyżej 60°C) oraz na dezynfekcję. Gromadzenie się mułu, rdzy i kamienia oraz stagnacja wody sprzyja rozwojowi tych bakterii w instalacji.

Ogólna liczba mikroorganizmów w 22°C i 36°C
Oznaczanie ogólnej liczby mikroorganizmów metodą posiewu powierzchniowego pozwala na wykrycie szerokiego spektrum mikroorganizmów heterotroficznych w tym bakterii i grzybów mających zdolność wzrostu na wzbogaconym podłożu, bez czynników hamujących lub selektywnych w określonym czasie i temperaturze inkubacji. W wodzie dezynfekowanej należy spodziewać się niewielkiej liczby bakterii, w większości przypadków same wartości liczbowe wyników oznaczeń ogólnej liczby mikroorganizmów są mniej przydatne niż zmiany tych wartości obserwowane w poszczególnych miejscach systemu. Wzrost liczby mikroorganizmów heterotroficznych w systemach dystrybucyjnych może wskazywać na pogorszenie stanu czystości systemu, możliwość stagnacji wody oraz potencjalny rozwój biofilmu.

Pseudomonas aeruginosa
Pseudomona aeruginosa to tlenowe Gram-ujemne pałeczki z umiejscowioną biegunową rzęską. Bakterie te mogą wywoływać różne postacie zakażeń, rzadko jednak ciężkie zakażenia dotyczą osób zdrowych. Przede wszystkim kolonizują one uszkodzone obszary skóry i błon śluzowych, na przykład oparzenia i rany pooperacyjne, drogi oddechowe osób z chorobami układu oddechowego i gałki oczne po uszkodzeniach pourazowych. Przez takie miejsca zakażenia drobnoustroje te wnikają do organizmu powodując inwazyjne postacie zakażenia, w tym zagrażające życiu, jak posocznica i zapalenie opon mózgowych. Związane z kontaktem ze skażoną wodą zapalenie mieszków włosowych i zapalenie ucha dotyczą zwykle osób przebywających w ciepłym, wilgotnym otoczeniu, na przykład korzystających z basenów i ośrodków spa. Pseudomonas aeruginosa to drobnoustroje powszechnie obecne w środowisku, które mogą być izolowane z kału, gleby, wody i ścieków. Pseudomona aeruginosa jest potwierdzonym czynnikiem zakażeń szpitalnych mogących prowadzić do ciężkich powikłań. Bakterie te powinny być nieobecne w 100 ml badanej próbki wody przeznaczonej do spożycia, wprowadzanej do jednostkowych opakowań, w cysternach, zbiornikach magazynujących wodę w środkach transportu lądowego, powietrznego lub wodnego oraz wody basenowej.

Źródło: „Wytyczne dotyczące wody do picia” Światowa Organizacja Zdrowia